ایرانگردی
مسجد جامع یزد طی حدود ۱۰۰ سال و سه دوره بنا شده است. پایههای اصلی مسجد را مربوط به زمان ساسانیان و بنای فعلی مسجد، از لحاظ شیوه معماری متعلق به دو دوره موسوم به آذری دانستهاند. بنای گنبد خانه متعلق به دوره ایلخانی و سر در رفیع مسجد را متعلق به زمان شاهرخ و دوره تیموری دانستهاند. این بنا از لحاظ خوابیدگی گنبد، سردر رفیع و بلند و همچنین کاشیکاری زیبا و منحصربهفرد، شهرت دارد.
مسجد جامع یزد، یکی از شاهکارهای تاریخی ایران بوده که در هر گوشه و کنار آن، یادگارهایی از دوران گوناگون برجای مانده است. تاریخچه و ساخت مسجد جامع از دوران پیش از اسلام آغاز شده و پایان کار آن به دهه اخیر برمیگردد. این مسجد یکی از زیباترین مساجد دوره تیموری است که از نظر کاشیکاری، سردر رفیع، منارهها و کتیبهٔ آن در عداد زیباترین شاهکارهای معماری قرن نهم هجری قمری میباشد.
این مسجد به چند دلیل حایز اهمیّت است: نخست آن که قدیمترین نمونه معماری است که طی قرن نهم هجری قمری، در معماری مذهبی ناحیه یزد از آن تقلید شده است؛ این طرح مرکب از یک مقصوره گنبددار و یک شبستان مستطیل بلند و کشیده است. چهارگوش بودن پلان مسجد برگرفته از الگوی معماری کعبه است. بنایی کاملا قدسی و متعالی در اسلام دارد و به عنوان نمادی کیهانی در الگوهای معماری مسلمین مورد استفاده قرار میگیرد.
م س / س م