مراسم رونمایی فیلم سینمایی «ماهی در قلاب» محصول مشترک ایران و تاجیکستان، شامگاه یکشنبه ۳۰ شهریور ماه با حضور پیمان جبلی، رئیس سازمان صداوسیما؛ غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ احمد نوروزی، معاون برون‌مرزی صداوسیما، نظام‌الدین زاهدی، سفیر جمهوری تاجیکستان در تهران؛ همچنین عوامل و بازیگران این فیلم، جمعی از هنرمندان سینما و تلویزیون، مدیران و کارکنان رسانه ملی برگزار شد.
عزم رسانه ملی برای تداوم تولید آثار مشترک
رئیس رسانه ملی از اولین تولید مشترک شبکه آی‌فیلم با تاجیکستان به‌مثابه اثری یاد کرد که در راستای اهداف تحولی سازمان صداوسیما و با رویکرد تولید مشترک با کشورهای فارسی‌زبان پدید آمده است.
او گفت: رابطه رفاقت و دوستی، هم‌زبانی و دوستی ایران و تاجیکستان نیز از نگاه رئیس سازمان صداوسیما در عین به سر بردن مردمان دو کشور در دو اقلیم متفاوت، رابطه‌ای از جنس یک خانواده با مشترکات فرهنگی، تمدنی و هنری توصیف شد.
او تأکید کرد: شعرای ما در ایران و تاجیکستان به‌نیکی از ادبا و شعرای طرف مقابل یاد کردهاند. کمااینکه «یاد یار مهربان آید همی» رودکی بزرگ را همه ما شنیده‌ایم؛ شعری که پیوندمان با مردم تاجیکستان را محکم می‌کند.
جبلی در ادامه با خواندن شعری نو از عبید رجب، شاعر و نویسنده نامی تاجیک، بیان کرد: بین ما و مردم تاجیکستان رابطه برادری برقرار است و این مایه افتخار رسانه ملی است. خوشبختانه در کمتر از یک سال، شاهد دو اثر سینمایی و تلویزیونی «ماهی در قلاب» و «پایتخت 7» بودیم که جلوه‌های پیوند ما و تاجیکستان را در آثار رسانه ملی برجسته کرد. برای همین، از همان زمان پخش سریال «پایتخت» که با استقبال مردم روبه‌رو شد، این وعده را دادیم که تولید محصولات مشترک و مبتنی‌بر اشتراکات با ملت‌های هم‌ریشه و هم‌زبان و هم‌تاریخ ادامه داشته باشد.
رئیس سازمان صداوسیما شکل‌گیری همکاری مستمر و نزدیک میان عوامل ایرانی و تاجیکستانی در پشت دوربین «ماهی در قلاب»را، در عین حالی که فیلم در تاجیکستان جلوی دوربین رفته، به‌منزله امتیازی برای آن توصیف کرد و افزود: این وعده را می‌دهیم که کارهای مشترک خوبی با تاجیکستان به سرانجام برسانیم و با تکیه بر ظرفیت‌های جغرافیای زیبای دو کشور شاهد ادامه همکاری با این هنرمندان باشیم.
او با اشاره به تلاش محی‌الدین مظفر، کارگردان فیلم «ماهی در قلاب» گفت: این اثر روایت شجاعت و اعتماد به نفس کودکی است که به مانند یک ماهی در قلاب گیر نمی‌کند و اسیر قلاب نشده، آزادانه با نگاه روشن به مسیر خود ادامه می‌دهد.
جبلی ضمن تشکر از معاونت برون مرزی و شبکه آی‌فیلم، تصریح کرد: زیبایی این داستان شیرین در گستره سرزمین زیبای تاجیکستان دیدنی و ممتاز است.
رئیس رسانه ملی با تأکید بر ارزشمندی خانواده‌محور بودن فیلم، خاطرنشان کرد: عموم مخاطبان سینمای ما چشم‌انتظار آثار آرامش‌بخش مبتنی‌بر فرهنگ و داستان‌های جذاب با محوریت خانواده هستند که بتواند آن‌ها را سرگرم کند. «ماهی در قلاب» هم که با همکاری بخش خصوصی تولید شده، مبتنی‌بر ارزش‌های انسانی است و ذائقه مخاطب ایرانی و تاجیکستانی از این دست روایت‌ها استقبال می‌کند.
او خاطرنشان کرد: توجه به زبان فارسی به‌مثابه میراث مشترک ما از ویژگی‌های این اثر است و لازم می‌دانم از دستاندرکاران تولید این فیلم سینمایی تقدیر کنم. ما در صداوسیما از همه آثار هنری در هر شکل و قالبی، مادامی که از محتوای فاخر و اصیل برخوردار باشد، حمایت می‌کنیم.
روابط برادرانه و اصیل میان دو ملت؛ فرصتی که باید مغتنم دانست
غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در بخش دیگری از این مراسم از تولید اثری مشترک بین دو کشور هم‌کیش و هم‌زبان ایران و تاجیکستان ابراز خشنودی کرد و گفت: امشب در کنار سفیر تاجیکستان یاد ۳۴ سال پیش افتادم که پس از فروپاشی شوروی سابق، برای شرکت در مراسم شروع روابط سیاسی دو کشور، به تاجیکستان دعوت شدیم. سفری که برایم شورانگیز بود و زبانم هنوز از بیان احساس هیئت ایرانی و مردم تاجیکستان از این پیوند مجدد، قاصر است.
او ادامه داد: شور و غوغایی در افتتاح سفارت ایران در تاجیکستان برپا بود. پس از ۷۰ سال و ستم‌هایی که به مردم تاجیکستان رفته بود، این کشور به اصل خود بازمی‌گشت. شب شعری برپا شد و شاعران ایرانی و تاجیکی شعر می‌خواندند. من هم غزلی با مطلع «تا من از چشم تو ای نامهربان افتاده‌ام / قطره اشکم که از چشم جهان افتاده‌ام» خواندم که مناسب حال مردم تاجیکستان و یادآور بازگشت این کشور به آزادی و اصالت خویش بود.
رئیس بنیاد سعدی اضافه کرد: یادم نمی‌رود که شهید آوینی در آن سفر با ما بود و من پس از بازگشت مقاله‌ای با عنوان «چهارشنبه‌ای در دوشنبه» نوشتم.
حداد عادل گفت: حکایت ما و تاجیکستان حکایت بیت «با صد هزار جلوه برون آمدی که من/ با صدهزار دیده تماشا کنم تو را»ست. مضامین متعدد برای کارهای بین‌الملل بین دو کشور وجود دارد و اینکه وقتی به تاجیکستان می‌روید، گویی در هوای ایران تنفس می‌کنید، برای مردم تاجیکستان نیز در قبال ایران، همین‌طور است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در بیان پیوندهای دیرینه بین دو ملت، به یکی از شخصیت‌های مطرح ایرانی اشاره کرد که هنوز جلوه‌های تأثیرگذاری‌اش در زندگی مردم این کشور ماندگار است. او افزود: چندصد سال پیش میرسیدعلی همدانی به همراه جماعتی، از ایران به هندوستان می‌روند و فرهنگ اسلامی-ایرانی را در کشمیر پایه‌ریزی می‌کنند. سپس او در تاجیکستان در کولاب پیر طریقت می‌شود و دایره اثرگذاری‌اش امروز چنان است که در تاجیکستان بسیاری از خانواده‌ها فرزندانشان را امیر می‌نامند؛ زیرا میرسیدعلی در تاجیکستان به «امیر جان» معروف است.
حداد عادل با تأکید بر آنکه خوشحالم تولید مشترکی بین ایران و تاجیکستان اتفاق افتاده، گفت: چه خوش گفته‌اند که «ماهی را هر وقت از آب بگیریم، تازه است». امیدوارم شاهد افزایش روزاروز تحقق طرح‌ها و برنامه‌های فرهنگی مشترک بین دو ملت باشیم.
«ماهی در قلاب»؛ نمونه‌ای عالی از همکاری فرهنگی ایران و تاجیکستان
در ادامه مراسم رونمایی از فیلم سینمایی «ماهی در قلاب»، نظام‌الدین زاهدی سفیر تاجیکستان در ایران با یادآوری ابیاتی از رودکی اظهار کرد: امروز روز برپایی محفل دیدار تاجیکستان و ایران است؛ روز انس و مودت. ما دو ملتی هستیم که مشترکات فرهنگی بسیاری، ازجمله زبان، دین و تاریخ داریم و این مشترکات از عمق تاریخ سرچشمه می‌گیرد. بزرگان این مشترکات را برای ما به ارث گذاشتند و ما باید آن‌ها را گرامی بداریم، تحکیم ببخشیم و برای آیندگان به میراث بگذاریم.
او ادامه داد: این مشترکات زمینه‌ساز تحکیم روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی میان ایران و تاجیکستان است و خوشحالیم که مکالمات سیاسی بین دو کشور ادامه دارد و با تعامل رؤسای جمهور دو کشور، روابط در حال گسترش است. ازاین‌رو، همه باید تلاش کنیم توافق‌های به‌دست‌آمده بین دو کشور را اجرایی کنیم.
سفیر تاجیکستان در تهران تصریح کرد: مشترکات و زمینه رشد همکاری‌ها در سایه فرهنگ حاصل می‌شود. ظرفیت همکاری ایران و تاجیکستان بی‌نهایت و بلاحدود است و باید از این ظرفیت‌ها به نفع دو کشور استفاده کنیم؛ همان‌طور که فیلم سینمایی «ماهی در قلاب» نمونه‌ای عالی از همکاری ایران و تاجیکستان است. این فیلم از مشترکات فرهنگی، زبانی، رسم و آیین دو ملت منشأ گرفته است.
زاهدی به همین مناسبت به اهل فرهنگ و فرهیختگان دو ملت و مردم دو کشور تبریک گفت و ضمن اینکه گفت انتظار داریم انس و الفت معنوی با این فیلم را در هر دو ملت شاهد باشیم، از همه کسانی که این لحظات انس معنوی را پدید آوردند، سپاسگزاری کرد
گام نخست محکم برداشته شد
در ادامه این مراسم، احسان کاوه، مدیر شبکه آی‌فیلم گفت: ترسیم افق‌های بزرگ فرهنگی در معاونت برون‌مرزی صداوسیما، فرصت ارزشمندی ایجاد کرد که آقای مرتضی شمسی، مدیر وقت شبکه آی‌فیلم آن را مغتنم شمرد، دست به طراحی و تولید فیلم سینمایی «ماهی در قلاب» زد و در دوره جدید نیز ادامه یافت؛ اقدامی که جای سپاس دارد. از بخش خصوصی سرمایه‌گذار در تولید این فیلم (هولدینگ سیکاپ) و برادرانم در داو فیلم و تاجیک فیلم تاجیکستان نیز تقدیر می‌کنم. این کار، اولین قدم برای کارهای آتی است که بین دو کشور به صورت مشترک انجام می‌شود. همچنین درراستای سند تحول صداوسیما قصد داریم آثار دیگری با کشورهای دیگر تولید کنیم و ان‌شاءالله شاهد کلید زدن این آثار خواهیم بود.
در راستای خدمت به خانواده‌ها
حسین همدانی‌زاده، رئیس هیئت‌مدیره هولدینگ سیکاپ نیز در این مراسم اظهار کرد: خدا را شاکرم فیلم به این مرحله رسیده است. ما در هولدینگ سیکاپ یک دهه است برای خانوده محصول تولید می‌کنیم و با پیشنهاد آی‌فیلم، ورود به تولید این فیلم را هم درراستای خدمت به خانواده‌ها دنبال کردیم. وقتی با مردم تاجیکستان روبه‌رو شدیم، دریچه‌ای دیگر پیش رویمان باز شد. آنان سعدی و حافظ و مولانا برای ما می خواندند و این خوشحال و مطمئنمان می‌کرد که کار درستی رقم خورده. ما فیلم را در بازار کن و بوسان ارائه کردیم و احساس می‌کنیم مسئولیت سنگینی داریم تا این پروژه اقتصادی شود. همچنین امیدوارم دوستان دیگری نیز در تولید این فیلم‌ها با رویکرد خانوادگی حضور یابند.
آفرینش «ماهی در قلاب» در پرتو سیاست خردمندانه دو کشور
محی الدین مظفر، کارگردان فیلم سینمایی «ماهی در قلاب» هم در بخش دیگری گفت: ما در کتاب‌ها همدیگر را می‌شناسیم. می‌دانیم که ایران و تاجیکستان برادرند؛ اما من در تولید این فیلم عملاً این پیوند را به‌چشم دیدم. همراه برادران ایرانی با همدلی این فیلم را آفریدیم و هربار به ایران می‌آمدم، فکر می‌کردم به شهری در کشور خودم می‌روم. این نتیجه محبت دوستان ایرانی است.
وی در ادامه از همه عوامل تولید فیلم «ماهی در قلاب» یاد و تقدیر و در پایان سخنان خود تأکید کرد: حضور من در اینجا نشانه‌ای از سپاسگزاری و محبت است. این دوستی، سیاست خردمندانه دو حکومت ایران و تاجیکستان به شمار می‌رود و باید از چنین فرصتی برای معرفی ایران در تاجیکستان و تاجیکستان در ایران بهره برد.
اثری بین‌المللی که با بودجه اندک تولید شد
امیر تاجیک، تهیه‌کننده این اثر نیز بیان کرد: تولد این فیلم نتیجه یک اعتماد متقابل بود. افتخار رسانه ملی در این است که در روند تولید، فراتر از چارچوب‌های اداری عمل شد و با اعتماد به شرکت سرمایه‌گذار و گروه تولید، حتی تغییرات مدیریتی هم خللی در کار ایجاد نکرد.
وی افزود: جای خوشحالی است که یک فیلم بین‌المللی با بودجه‌ای اندک ساخته شد. از همه دستاندرکاران این پروژه قدردانی می‌کنم؛ چراکه همه تلاش کردند حال مخاطب خوب باشد و امیدوارم پس از تماشای این اثر، این هدف محقق شود.
فیلم سینمایی «ماهی در قلاب» اثر تازه محی‌الدین مظفر، کارگردان برجسته تاجیکستانی، به‌‌نویسندگی بختیار کریم‌اف و تهیه‌کنندگی امیر تاجیک و محی‌الدین مظفر، محصول سال ۲۰۲۵ است.
در خلاصه داستان این فیلم که محصول مشترک ایران و تاجیکستان است، آمده: «شاید گمان کنی ماهیِ در قلاب همیشه اسیر دست ماهیگیر است، غافل از آنکه دریا گاهی کلید آزادی را به کودکی بی‌نام می‌بخشد.»
خورشید مصطفی‌اف، سیاره صفراوا و عبدالله عبدالرحیم‌زاده بازیگرانی که در این اثر ایفای نقش کردهاند، به‌همراه جمعی از عوامل ایرانی و تاجیکستانی تولید «ماهی در قلاب»، در مراسم رونمایی این فیلم حاضر بودند و مدیران فرهنگی و هنرمندانی چون حسین طاهری، اسدالله اعلایی، سهیل موفق، آرش قاسمی، حسین فرحبخش، داریوش بایائیان، اسدالله نیک‌نژاد و جمعی از اهالی فرهنگ، هنر و رسانه در این مراسم شرکت داشتند.
دیگر عوامل فیلم سینمایی «ماهی در قلاب» که شب گذشته در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما در جمعی محدود رونمایی شد، عبارت‌اند از تهیه‌کنندگان ارشد: احسان کاوه، حمیدرضا روحانی، حسین همدانی‌زاده؛ مشارکت‌کنندگان: شبکه آی‌فیلم معاونت برون‌مرزی صداوسیما و شرکت شتاب‌دهنده سیکاپ (از ایران) و شرکت‌های فیلم‌سازی داو و تاجیک فیلم (از تاجیکستان)؛ کارگردان هنری: والری آخودوف؛ مدیر فیلم‌برداری: آندری فدوتوف؛ تدوینگر: عماد خدابخش، آهنگساز: فردین خلعتبری؛ صداگذار: آرش قاسمی؛ طراح صحنه و دکور: لطفلو نیاماتوف؛ چهره‌پرداز: منیژه خولوا؛ مدیر صحنه: فریدون مظفرزاده؛ سرپرست جلوه‌های ویژه: تهمینه عسکری؛ امور بین‌الملل و بازاریابی: فاطمه جواهرساز؛ مشاور رسانه‌ای: شیدا اسلامی.
/ س م
